Vraag om het zo vroeg mogelijk te melden

Vraag medewerksters om hun zwangerschap en (de wens tot) het geven van borstvoeding zo vroeg mogelijk te melden. Hoe eerder de melding plaatsvindt, des te sneller eventuele aanvullende maatregelen getroffen kunnen worden. Recent onderzoek toont aan dat werkstress al effecten kan hebben in de prille zwangerschap.

Informeer de medewerkster over risico’s

Informeer de medewerkster onmiddellijk (uiterlijk binnen twee weken) na melding van haar zwangerschap over de risico’s in haar werk die van invloed kunnen zijn op de zwangerschap, het ongeboren kind en haar eigen gezondheid. Bespreek ook de maatregelen die nodig zijn om de risico’s te voorkomen of te beperken.

Wijs haar op haar rechten

Wijs de medewerkster op haar recht op aanpassing van de werk- en rusttijden en het gebruik van een rustruimte (zie de Arbeidstijdenwet).

Respecteer de privacy

Houd aandacht voor de periode waarin de medewerkster haar zwangerschap nog geheim wil houden. Een vrouw kan haar (vermoeden van) zwangerschap alleen geheimhouden als zij, zoals nu vastgelegd in de Arbowet, rechtstreeks bij de bedrijfsarts een preventief consult in het kader van het open spreekuur kan aanvragen.

Stimuleer een consult bij de bedrijfsarts

Stimuleer een vroegtijdig preventief consult bij de bedrijfsarts. Want hoe eerder de juiste maatregelen worden genomen, hoe beter. Onderzoek laat zien dat vrouwen die vroeg in de zwangerschap al voorlichting hebben gehad over werken in de zwangerschap mogen rekenen op een betere gezondheid voor haarzelf en het kind.

Bespreek werkdruk met de zwangere medewerkster

Spreek iedere maand met de zwangere medewerkster over het werk in het algemeen en werkdruk in het bijzonder. Spreek af wie deze gesprekken voert; bij voorkeur is dit de direct leidinggevende.

Heb oog voor het vinden van een (nieuwe) balans in de gecombineerde belasting werk-privé.

‘Alles OK?’ is niet voldoende

Als je in gesprek gaat, ga er dan bewust even voor zitten in een ruimte waar het gesprek niet makkelijk gestoord en gehoord kan worden. Heb oog voor het vinden van een tijdelijk nieuwe balans in de gecombineerde belasting werk-privé.

Houd oog voor de inzetbaarheid en gezondheid

Heb als leidinggevende continu oog voor de inzetbaarheid en gezondheid van de zwangere medewerkster. Onderhoud daartoe een goed contact met de bedrijfsarts.

Probeer risico’s weg te nemen

Bepaalde risico’s kunnen worden weggenomen terwijl de medewerkster wel haar eigen werk blijft doen, maar bijvoorbeeld op een andere wijze uitvoert. Een voorbeeld is het verrichten van het eigen werk op de eigen afdeling maar in dagdienst in plaats van in de avond of nachtdienst.

Tref maatregelen als de werkdruk te hoog is

Ga met de zwangere medewerkster na wat precies het knelpunt is. Is er bijvoorbeeld sprake van te veel werk, te lange werkdagen/overwerk, te moeilijk werk of te strakke deadlines? Spreek maatregelen af om de werkdruk te verminderen.

Pas het werk of de werk- en rusttijden aan
Als de risico’s binnen de huidige functie niet voldoende zijn weg te nemen, pas dan het werk en/of de werk- en rusttijden aan. Aanpassing van het werk kan bestaan uit het overdragen van bepaalde (risicovolle) taken uit de functie, extra personele ondersteuning, een (rustigere) werkplek. Aanpassing van de werk- en rusttijden kan bestaan uit extra pauzes, maximering van het aantal uren per dag of per week en beperking van het overwerk. De medewerkster moet – in haar pauzes – kunnen rusten in een geschikte rustruimte.

Bied eventueel tijdelijk ander werk aan

Ander werk gedurende de zwangerschap en/of de periode dat borstvoeding wordt gegeven gaat verder dan het aanpassen van het eigen werk. De medewerkster vervult dan een andere functie, vaak op een andere werkplek.

Desnoods: stel de medewerkster tijdelijk vrij van het verrichten van werk

Als wordt geconcludeerd dat het eigen werk niet (voldoende) aangepast kan worden en ander werk niet beschikbaar is, moet de medewerkster tijdelijk vrijgesteld worden van het verrichten van arbeid. De werkgever kan op basis van de Ziektewet een uitkering krijgen van het UWV als de medewerkster (deels) arbeidsongeschikt is wegens zwangerschap of bevalling.

Bewaak de sociale ondersteuning op de werkplek

De sociale steun van collega’s voor de zwangere werkneemster is van belang als buffer tegen de gevolgen van werkdruk. De leidinggevende heeft hier een voorbeeldfunctie.

Houd werkdruk bij zwangerschap op de agenda

Stel de algemene aanpak in de organisatie, bedrijf of instelling bij zwangerschap en borstvoeding vast: het zwangerenbeleid. De medezeggenschap (ondernemingsraad en personeelsvertegenwoordiging) heeft instemmingsrecht, adviesrecht en initiatiefrecht over onderdelen van dit beleid (zie artikel 27 WOR en artikel 5 Arbowet). Overeenstemming tussen werkgever en medezeggenschap over de voorlichting, de toegang van medewerksters tot een deskundige en de algemene aanvullende maatregelen, is van belang.

Neem het mee in de RI&E

Zorg dat in de RI&E aandacht wordt besteed aan werkstress, agressie & geweld en werkdruk in relatie tot zwangerschap en de periode van borstvoeding. Besteed ook aandacht aan ploegendiensten en nachtdiensten in relatie tot zwangerschap.